علائم

یک علامت شایع سرطان کولورکتال تغییر در عادات گوارشی است. بعضی از این علائم عبارتند از :

داشتن اسهال یا یبوست.

·         احساس عدم تخليه كامل روده.

·         دیدن خون (قرمز روشن یا خیلی تیره) در مدفوع.

·         متوجه شوید مدفوع باریک‌تر از معمول شده است.

·         داشتن زور پیچ یا گرفتگی عضلانی مداوم، یا احساس پری یا نفخ.

·         کاهش وزن بدون دلیل مشخص.

·         احساس خستگی شدید دائمی.

·         داشتن حالت تهوع یا استفراغ.

در اغلب موارد این علائم مربوط به سرطان نیستند. سایر مشکلات جسمی نیز می‌توانند علائم مشابهی ایجاد کنند. هر كس که این علامت‌ها را داشته باشد باید با پزشک مشورت کند تا در سریع‌ترین زمان ممکن تشخیص داده شود و درمان گردد.

معمولاً سرطان در مراحل ابتدایی باعث ایجاد درد نمی شود. مهم است که منتظر احساس درد برای رفتن به پزشک نباشید.

تشخیص

اگر نتایج آزمایش غربالگری فرد نشان‌دهنده سرطان باشند یا اگر فرد علائم بالینی دارد، پزشک باید متوجه شود آیا دلیل آن سرطان یا سایر عوامل است و از او دربارۀ سوابق پزشكي خودش و خانواده‌اش سؤال می کند و معاینه بالینی به عمل می‌آورد، و یک یا چند آزمایش که در بخش غربالگری توضیح داده شد هم انجام مي‌شود.

اگر معاینه بالینی و نتایج آزمایش‌ها حاكي از عدم وجود سرطان باشد، پزشک تصمیم مي‌گیرد که دیگر هیچ آزمایش و هیچ درمانی لازم نیست، و فقط یک نوبت ملاقات برای بررسی‌های کلی پیشنهاد مي‌کند.

اگر آزمایش‌ها یک منطقه غیرطبیعی (مانند پولیپ) را نشان دهند. احتمال دارد یک نمونه‌برداری برای بررسی سلول‌های سرطانی لازم باشد. اغلب بافت غیرطبیعی  را هنگام کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی خارج مي‌كنند و متخصص آسیب‌شناسی با میکروسکوپ، بافت را از نظر سلول‌های سرطانی بررسی می کند.

می‌توانید قبل از انجام نمونه‌برداری از پزشک خود این سؤال‌ها را بپرسید :

·         نمونه‌برداری چگونه انجام می‌شود؟

·         آیا برای نمونه‌برداری بايد به بیمارستان بروم؟

·         چقدر طول می‌کشد؟ آیا بدون بیهوشی انجام می‌شود؟ آیا درد دارد؟

·         آیا خطر دارد؟ آیا امکان عفونت یا خونریزی بعد از عمل وجود دارد؟

·         چقدر طول می کشد تا بهبود بیابم؟ چه زمانی می‌توانم رژیم غذایی معمولی داشته باشم؟

·         چه زماني از نتیجه آزمایش با خبر مي‌شوم؟

·         اگر سرطان داشته باشم، چه کسی دربارۀ مراحل بعدی با من صحبت می‌کند؟ و چه زمانی؟

·

مرحله‌بندی

اگر نمونه‌برداری نشان دهد که سرطان وجود دارد، پزشک برای انتخاب بهترین درمان نیاز به آگاهي از چگونگي گسترش (مرحله) بیماری دارد. مرحله بیماری براساس تهاجم یا عدم‌تهاجم تومور به بافت‌های مجاور، گسترش یا عدم‌گسترش سرطان، و محل‌های احتمالی انتشار آن در بدن، تعیین می‌شود.

به‌منظور تعيين مرحله بيماري بعضی از این آزمایش‌ها تجویز مي‌شود :

آزمایش خون: پزشک دنبال آنتی‌ژن ِکارسینوامبریونیک CEA)carcinoembryonic Antigen) و ترکیبات دیگر در خون می‌گردد. مقدار آنتی‌ژن ِکارسینوامبریونیک CEA)carcinoembryonic Antigen) در خونِ بعضی از كساني که سرطان کولورکتال یا مشکلات دیگر دارند بالا است.

·         کولونوسکوپی : اگر برای بیمار کولونوسکوپی انجام نشده باشد، پزشک به‌وسیله کولونوسکوپی به دنبال مناطق غیرطبیعی در تمام طول کولون و رکتوم می‌گردد.

·         سونوگرافی داخلِ رکتومی : یک ردیاب سونوگرافی (مافوق صوت) داخل رکتوم قرار می‌دهند. ردیاب امواج صوتیِ غیرقابل شنیدن را به بیرون می‌فرستد. امواج از رکتوم و بافت‌های اطراف آن منعکس می‌شود، و یک کامپیوتر از انعکاس امواج برای تولید تصویر استفاده می‌کند. ممکن است تصویر عمق رشد تومورِ رکتوم یا گسترش احتمالی سرطان به غدد لنفاوی یا بافت‌های مجاور را نشان دهد.

·         عکس اشعه ايكس از قفسه سینه : عکس‌های اشعه ايكس قفسه سینه نشان مي‌دهند که آیا سرطان به ریه رسوخ كرده یا نه.

·         سي.تي.اسکن (CT Scan) : یک دستگاه اشعه ايكس که به کامپیوتر متصل است تعدادي عکس دقیق از مناطق داخل بدن می‌گیرد. گاهي یک ماده رنگی به بيمار تزریق مي‌شود. سي.تي.اسکن (CT Scan) نشان مي‌دهد که آیا سرطان به کبد، ریه‌ها، یا اندام‌های دیگر منتشر شده یا نه.

·         پزشک بعضي وقت‌ها از آزمایش‌های دیگري (مانند MRI) نیز برای بررسی گسترش سرطان استفاده مي‌کند. گاهی مرحله‌بندی تا انجام جراحی برای خارج کردن تومور، کامل نمی‌شود (جراحی برای سرطان کولورکتال در بخش درمان توضیح داده شده است(.

سرطان کولورکتال با مراحل زیر توصیف مي‌شود :

·         مرحله صفر (0) : سرطان فقط در داخلی‌ترین لایه پوشاننده کولون یا رکتوم دیده می‌شود. نام دیگر مرحله صفر سرطان کولورکتال كارسينوم درجا(Carcinoma In Situ) است.

·         مرحله يك (I) : تومور به لایه داخلی کولون یا رکتوم رسوخ کرده ولي هنوز به داخل دیواره نفوذ نکرده است.

·         مرحله دو (II) : تومور بیش‌تر به داخل دیواره کولون یا رکتوم گسترش پیدا کرده است، و به بافت‌هاي مجاور تهاجم کرده، اما هنوز سلول‌های سرطانی به غدد لنفاوی نرسيده است.

·         مرحله سه (III) : سرطان به غدد لنفاوی مجاور رسيده، اما به بخش‌های دیگر بدن گسترش پیدا نکرده است.

·         مرحله چهار (IV) : سرطان در بخش‌های دیگر بدن مانند کبد و ریه‌ها منتشر شده است.

·         عود: به سرطانی گفته می‌شود که درمان شده و پس از یک دوره زمانی که در آن دوره سرطان قابل شناسایی نیست، برمی‌گردد. ممکن است بیماری در کولون یا رکتوم، یا بخش دیگری از بدن عود کند (برگردد (.